18 Mart 2025 Salı

6. Hafta (18 Mart 2025): Kapitalizmin Kurumsal Temelleri

Kapitalizm yalnızca serbest piyasa, girişimcilik ya da özel mülkiyet gibi unsurlardan ibaret değildir. Onun sürekliliğini sağlayan ve işleyişini mümkün kılan derin yapılar vardır: Devletler, hukuk sistemleri, şirket biçimleri, finansal kurumlar, kültürel normlar ve hatta ahlaki değerler. Bu ders, ekonomik sistemin yalnızca görünen yüzüne değil, onun kurucu zeminine odaklanır. Bu ders kapsamında, kapitalizmin tarihsel olarak nasıl inşa edildiği, hangi kurumsal düzenlemelere yaslandığı ve nasıl yeniden üretildiği tartışılır. Max Weber’in bürokrasi ve rasyonelleşme kavramlarından başlayarak, Douglass North’un kurumsal iktisat yaklaşımı, Michel Aglietta ve Boyer’in düzenleme kuramları ile Pierre Bourdieu’nun alan ve sermaye analizleri gibi çerçeveler ele alınır. Devletin piyasaları nasıl şekillendirdiği, şirketin bir toplumsal organizasyon olarak nasıl kurumsallaştığı, para ve finansal sistemin kültürel temelleri ve emeğin toplumsal konumu gibi meseleler üzerinden kapitalizmin çok katmanlı yapısı çözümlenir. Ayrıca refah devleti, neoliberalizm ve küresel finansallaşma gibi dönüşümler de kurumsal yapılar açısından değerlendirilir. “Kapitalizmin Kurumsal Temelleri”, ekonomik sistemi yalnızca işleyen bir makine olarak değil, tarihsel, kültürel ve politik ilişkiler ağı içinde biçimlenmiş bir toplumsal yapı olarak kavramak isteyenler için güçlü bir teorik ve analitik çerçeve sunar.

6. Hafta Ders Programı ve kaynaklar şu şekildedir:

Sunar, L. (2012). Weber'in İktisat Sosyolojisi: Uygarlığı Anlamanın Anahtarı Olarak İktisadi Zihniyet. Istanbul Journal of Sociological Studies, 0 (45), 19-42. 

Ek Okuma Önerisi: 

“Max Weber’in İktisat Sosyolojisindeki Temel Metni”, Yaz. Richard Swedberg, İktisadi Hayatın Sosyolojisi, Ed. Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 149-168, İstanbul: Alfa Yayınları.

Film/Belgesel Önerisi: Gülün Adı, Yön. Jean-Jacques Annaud, 1986.