İktisadi kararlar gerçekten “rasyonel birey”in tercihlerine mi dayanır? Yoksa ekonomik davranışlar, insanların içinde yaşadığı sosyal ilişkiler ağında mı biçimlenir? Bu ders, tam da bu sorudan yola çıkarak, ekonomiyle toplum arasındaki yapısal bağları görünür kılmayı amaçlıyor. Dersin merkezinde, Mark Granovetter’in geliştirdiği
gömülülük (embeddedness) kavramı yer alıyor. Granovetter’e göre ekonomik eylem, toplumsal ilişkilerden ayrı, soyut bir alanda gerçekleşmez. Aksine, piyasa aktörlerinin kararları; güven, normlar, ağ yapıları ve sosyal sermaye gibi unsurlar tarafından şekillendirilir. Bu yaklaşım, bireysel fayda maksimizasyonunu merkeze alan neo-klasik iktisat anlayışına önemli bir eleştiridir. Ders kapsamında, gömülülük kuramının klasik kökenleri (Polanyi, Weber), güncel uygulamaları (ağ analizleri, kurumlar sosyolojisi) ve eleştirileri tartışılmaktadır. İş dünyasından tüketim davranışlarına, girişimcilikten informal ekonomiye kadar uzanan örnekler üzerinden iktisadi eylemin sosyal bağlamı analiz edilir. Bu ders, ekonomi ile toplum arasında kurulan yapay sınırları sorgulamak, iktisadi eylemi sosyal gerçekliğin içinden kavramak isteyenler için güçlü bir teorik ve analitik çerçeve sunar.
5. Hafta Ders Programı ve kaynaklar şu şekildedir:
“İktisadi Eylem ve Sosyal Yapı:
Gömülülük”, Yaz. Mark Granovetter, İktisadi Hayatın Sosyolojisi, Ed.
Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 81-114, İstanbul: Alfa Yayınları.
Ek Okuma
Önerisi:
“Sosyal Yapının İktisadi Sonuçlar
Üzerindeki Etkisi”, Yaz. Mark Granovetter, İktisadi Hayatın Sosyolojisi,
Ed. Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 118-137, İstanbul: Alfa Yayınları.
Film/Belgesel Önerisi: Samsara,
Ron Fricke, 2011.
