Ekonomik ilişkiler sadece üretim, tüketim ve değişim süreçlerinden ibaret değildir; aynı zamanda toplumların değerleri, kurumları, kültürel kodları ve tarihsel deneyimleriyle şekillenen derin bir toplumsal yapının parçasıdır. Bu ders, bu derinliği kavrayarak ekonomik sistemlerin tarihsel süreçte nasıl biçimlendiğini anlamaya yönelik disiplinlerarası bir bakış açısı sunar. Bu derste tarih öncesi topluluklardan başlayarak feodalizm, merkantilizm, kapitalizm ve sanayi toplumuna kadar uzanan geniş bir tarihsel bağlam içinde, iktisadi ilişkilerin toplumsal yapılarla nasıl etkileşim içinde geliştiği incelenir. Piyasa ekonomisinin “doğal” bir form değil, tarihsel olarak inşa edilmiş bir kurum olduğu anlayışı merkezde yer alır. Öğrenciler; işbölümü, mübadele, emek, özel mülkiyet, devlet, toplumsal sınıflar, iktidar ve dayanışma gibi temel kavramlar eşliğinde iktisadi örgütlenmenin farklı biçimlerini karşılaştırmalı biçimde analiz etme fırsatı bulur. Karl Polanyi’nin "büyük dönüşüm" kavramı, Max Weber’in "rasyonelleşme" yaklaşımı, Fernand Braudel’in tarihsel ekonomi anlatısı ve Immanuel Wallerstein’ın dünya sistemi kuramı gibi yaklaşımlar, dersin kuramsal omurgasını oluşturur. Bu ders, toplumsal dönüşümlerle iktisadi yapıların nasıl iç içe geçtiğini anlamak isteyen herkes için güçlü bir arka plan sunar. Geçmişin izinde bugünü düşünmek, geleceği daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
4. Hafta Ders Programı ve kaynaklar şu şekildedir:
“İktisat Sosyolojisinin Temelleri”, Yaz. Karl Polanyi, İktisadi Hayatın Sosyolojisi, Ed. Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 53-80, İstanbul: Alfa Yayınları.
Ek Okuma Önerisi:
Kitapcı, İ. (2019). Piyasaları Olan Toplumdan Piyasa Toplumuna: Karl Polanyi’nin Perspektifinden İktisat Sosyolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 1089-1109.
Film/Belgesel Önerisi: Tokyo Hikayesi, Yön. Yasujirô Ozu, 1953.
