2 Ocak 2025 Perşembe

Öğrenci Yazıları-Rango ve İktidar Seçkinleri Teorisi

Sözlüklere göre elit veya seçkin sınıf, siyaset ve sosyoloji teorisinde, bir grupta orantısız miktarda servet, ayrıcalık, siyasi güç veya beceriye sahip olan küçük bir grup güçlü insandır ya da benzer türdeki diğerlerine kıyasla en iyi veya en güçlü olarak kabul edilen kişi veya kuruluşlardır.

Seçkinler kavramını sosyolojide ilk defa, Vilfredo Pareto kullanmıştır. Ona göre seçkinler tabakası, diğer insanlara göre daha üstün nitelikleri bulunan ve hangi alanda olursa olsun, büyük yetenekleri olduğunu gösteren en başarılı kimselerden meydana gelir.

Yazar Charles Wright Mills, 1916-1962 seneleri arasında yaşamış Amerikalı bir sosyologdur. Demokrasiye ve birey olarak insanın “onur” taşıması gerektiğine inanır. Mills, bir sosyolog, eletirici, yazar ve hümanist olarak anılır. C. W. Mills’in “Sociological Imagination (Sosyolojik Düşünce veya Sosyolojik Tahayyül isimleriyle çevrilmiştir), White Collar (Beyaz Yakalılar) isimli eserleri yanında en bilindik eseri The Power Elite (İktidar Seçkinleri) kitabıdır. İktidar Seçkinleri kitabı Amerikan toplumundaki iktidar seçkinlerinin kimler olduğu, nasıl iktidar seçkini olduklarını, iktidar seçkinliğinin neyi ifade ettiğini, iktidar seçkinlerinin yetkilerinin ve gücünün boyutlarını incelemeye çalışır.

İktidar seçkinler sıradan insanın sahip olmadığı imrenilecek bir hayata sahiptir. Servet, iktidar seçkinlerinin bulunduğu kurumlar aracılığıyla elde edilmektedir. Filmde ise servet sudur ve belediye başkanlığı kurumu üzerinden elde edilmiştir. C.W. Mills’e göre kapitalist düzende, siyaset servete giden yolda pek çok anahtarı elinde bulundurmaktadır. Filmde de servete yani suya sahip olan kaplumbağanın da birçok anahtarı vardı, örnek olarak yılanı verebiliriz.

İktidar seçkinlerinin birbirlerinden haberdar olduğu düşünülür. Fakat bu sınıf içinde olanlar bir sınıfın üyesi olduklarının farkında değildir. Yine de bu sınıftan olanlar, birbirlerinden hoşlanır, aralarında kolay anlaşır, birbirleriyle evlenir ve benzer düşünce yapılarına sahiptir. Bence filmde iktidar seçkinleri teorinin aksine birbirlerini tanıyorlardı, örnek olarak golf oynanan sahnedeki hayvanların hepsi yılanla sohbet ederlerken de varlardı ve yılanın yeni düzende yeri olmadığı hakkında ağız birliği yapmışlardı.

C. W. Mills, toplumu etkileyen büyük kararların sayıca küçük çevreler tarafından verilen kararlar olduğunu belirtmektedir. C. W. Mills, tarihi etkileyen büyük kararların arkasında merkezileşmiş bir iktidar ordusunun

varlığına işaret etmektedir. Filmde de suyun kesilmesini ve yeni bir şehrin inşaa edilmesinin kararını küçük bir grup almıştır.

C. W. Mills iktidar seçkinlerinin oynamakla yükümlü oldukları rollerine uygun kararlar almalıdır, der. Böylece iki soru ortaya çıkmaktadır. Seçkinler rollerini kendileri mi saptar ve belirler? Veya seçkinlerin iktidarlarını, içinde yer aldıkları kurumların onlara yüklediği roller mi belirler? Bu sorunun cevabını filmin ana karakteri olan Rango üzerinden verecek olursak iktidar seçkinlerinin, içinde yer aldıkları kurumların onlara yüklediği rollerin belirlediğini söyleyebiliriz çünkü filmde önce halk Rango’ya Kartal’a karşı savaşacak kahraman gözüyle baktı ve Rango kazanınca onu şerif yaptı. Sonrasında halk Yılan’a karşı yine Rango’yu kahraman yaptı ve daha sonra da suyun hırsızlarını bulması için Rango’yu görevlendirdi. En sonunda Rango da kendisinin kahraman olduğuna inandı ve gerçekleri su üzerine çıkardı.

Sonuç olarak gücün tek elde toplanması tehlikelidir.

“Seçilmişlerin seçmenler, vekillerin vekalet verenler, delegelerin delege edenler üzerinde egemenlik kurmasına yol açan örgütün kendisidir. Örgütten bahseden gerçekte oligarşiden bahsediyor demektir.”

Robert Michels

Ahmet Hasan Altıntaş