Enformel ekonomi, resmi düzenlemelere tabi olmayan, kayıt dışı veya denetimsiz iktisadi faaliyetleri kapsar ve çoğu toplumda önemli bir rol oynar. İktisat sosyolojisi perspektifinden enformel ekonomi, yalnızca ekonomik ihtiyaçlara verilen bireysel tepkilerle açıklanamaz; bu faaliyetler, aynı zamanda toplumsal bağlar, kültürel normlar ve yerleşik kurallar çerçevesinde şekillenir. Enformel ekonomide faaliyet gösteren bireyler ve gruplar, toplumsal bağlar ve karşılıklı güven ilişkileri aracılığıyla varlıklarını sürdürür.
Mark Granovetter’in “gömülülük” kavramı, enformel ekonominin toplumsal bağlamda nasıl işlediğini anlamak için önemlidir. Enformel sektörde çalışanlar, müşteriler ve tedarikçilerle uzun vadeli güven ilişkileri kurarak, formel ekonomide sağlanamayan destek mekanizmalarına erişir. Ayrıca, enformel ekonomi genellikle toplumsal dayanışma ve yardım ağları içinde gelişir; aile, akraba ve komşuluk ilişkileri bu ekonomiyi destekleyen unsurlar arasında yer alır.
İktisat sosyolojisi, enformel ekonomiyi yalnızca devletin vergi kaybı ya da denetim dışı alanlar olarak görmekten ziyade, toplumsal ilişkilerle şekillenen ve toplumun ihtiyaçlarına yanıt veren bir yapı olarak ele alır. Bu perspektif, enformel ekonominin toplumsal yapıyı nasıl desteklediğini ve güçlendirdiğini anlamamıza olanak tanır.
5. Hafta Ders Programı ve kaynakları şu şekildedir:
Akyurt, M. A. (2020). Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. Journal of Economy Culture and Society, Özel Sayı, 291-314. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jecs/issue/56760/793607
İleri Okuma Önerisi:
“İş Dünyasında Sözleşme Dışı İlişkiler: Bir Ön Çalışma”, Yaz. Stewart Macaulay, İktisadi Hayatın Sosyolojisi, Ed. Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 347-367, İstanbul: Alfa Yayınları.
Film/Belgesel Önerisi: Kefernahum, Yön. Nadine Labaki, 2019.