02. Hafta: Kapitalizmin Kurumsal Temelleri

Kapitalizmin kurumsal temelleri, iktisat sosyolojisi perspektifinden incelendiğinde, ekonomik faaliyetlerin yalnızca piyasa ilişkileri ve bireysel çıkarlar ile sınırlı olmadığını; aksine, bu faaliyetlerin toplumsal kurumlar, değerler ve normlar tarafından şekillendiğini ortaya koyar. Max Weber, kapitalizmin rasyonel bir hukuk sistemine, bürokratik yapıların gelişimine ve hesaplanabilirliğe dayandığını öne sürerek, modern kapitalist ekonominin toplumsal temellerini vurgulamıştır. Kapitalist üretim biçimi, yalnızca ekonomik kurumlarla değil, aynı zamanda devletin, hukukun ve kültürel değerlerin birbiriyle uyum içinde olduğu bir toplumsal yapı gerektirir.

İktisat sosyolojisi, piyasa mekanizmalarının yalnızca bireysel aktörlerin kararlarına değil, aynı zamanda bu kararların gerçekleştiği toplumsal bağlama da bağımlı olduğunu savunur. Mark Granovetter'in "gömülüllük" kavramı, ekonomik ilişkilerin toplumsal ağlar ve ilişkiler içine yerleştiğini öne sürer; bu da kapitalizmin işleyişini belirleyen toplumsal yapının önemini gözler önüne serer. Kapitalizmin işleyişinde aile, eğitim sistemi, devlet ve hukukun rolü, bireylerin iktisadi eylemlerini yönlendiren temel kurumsal yapı taşlarını oluşturur.

Sonuç olarak, kapitalizmi sosyolojik bir perspektifle analiz etmek, onun toplumsal kurumlarla olan karmaşık ilişkilerini anlamamızı sağlar ve bu sistemin sürdürülebilirliğini sağlamak adına bütüncül politikalar geliştirmeye olanak tanır.

2. Hafta Ders Programı ve kaynakları şu şekildedir: 

Sunar, L. (2012). Weber'in İktisat Sosyolojisi: Uygarlığı Anlamanın Anahtarı Olarak İktisadi Zihniyet. Istanbul Journal of Sociological Studies, 0 (45), 19-42. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusoskon/issue/9549/119268

İleri Okuma Önerisi:

“Max Weber’in İktisat Sosyolojisindeki Temel Metni”, Yaz. Richard Swedberg, İktisadi Hayatın Sosyolojisi, Ed. Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 149-168, İstanbul: Alfa Yayınları.

“Weber’in Son Kapitalizm Teorisi: Bir Sistematikleştirme Rasyonelleştı̇rı̇lmı̇ş Kapı̇talı̇zmı̇n Bı̇leşenlerı̇”, Yaz. Randall Collins, İktisadi Hayatın Sosyolojisi, Ed. Mark Granovetter ve Richard Swedberg, s. 614-640, İstanbul: Alfa Yayınları.

Film/Belgesel Önerisi: Modern Zamanlar, Yön. Charlie Chaplin, 1936.